برای آن که یک جرثقیل سقفی ایمنی‌‌های لازم را جهت حمل بار و همچنین حفظ سلامت کار داشته باشد باید به یکسری نکات و عوامل توجه ویژه گردد تا از خطرات و مشکلات احتمالی پیشگیری شود.
از آن جایی که جرثقیل‌‌ها جهت حمل کردن بارها و اجسام سنگین به کار برده میشوند، بنابراین باید کلیه نکات ایمنی هنگام طراحی، ساخت، نصب و حتی اجرای آن ها مدنظر قرار بگیرد تا علاوه بر حفظ کردن امنیت بارها، سلامت و ایمنی نیروی کار نیز تامین شود.
جهت حفظ سلامت اپراتورها و هم چنین حفظ کردن بارها و اجسامی که با جرثقیل هم میشوند، این ابزارها و دستگاه های پرکاربرد باید دارای استانداردهای لازم باشند که نمونه هایی از آن ها به شرح زیر هستند:
1. عدم استفاده از بار غیر مجاز
اصلی ترین نکته ای که در خصوص امنیت و ایمنی جرثقیل سقفی اهمیت پیدا می کند، عدم استفاده از بار غیر مجاز می باشد، چون برای هر کدام از جرثقیل ها از جمله جرثقیل سقفی میزان بار مشخص و معینی به عنوان مجاز تعیین شده است که هنگام بارگیری جرثقیل حتماً باید به این مقدار توجه داشته باشید و هیچ گاه بارهای بیش از حد مجاز را بر روی جرثقیل قرار ندهید.
2. کشش جانبی
موضوع مهم دیگر، توانایی کشش جانبی در جرثقیل ها می‌باشد. یک جرثقیل استاندارد باید انعطاف پذیر لازم را داشته باشد و در صورت کشش جانبی بتوانیم آن را به هر سمتی حرکت دهیم.
نکته مهم دیگر در خصوص کشش جانبی این است که نباید تا جایی که امکان دارد و سیم بوکسل دستگاه به ما اجازه می‌دهد آن را بیرون بکشیم. یکی از اشتباهاتی که بسیاری از اپراتورها هنگام استفاده از جرثقیل مرتکب می شوند، این است که فکر می کنند می‌توانند تا انتهای سیم را مورد استفاده قرار دهند و همین موضوع گاهی موجب بروز حوادث ناگوار هنگام استفاده کردن از جرثقیل می‌شود.
کشیدن بار مورد نظر به صورت جانبی خطرات زیادی را به بار می آورد. در این خصوص اولاً باید سیم بکسل از قسمت شیار خودش خارج شود که در این حالت موجب ساییده شدن و صدمه دیدن سیم خواهد شد، ثانیاً در برخی مواقع وقتی سیم بکسل را به صورت جانبی بیرون بکشیم، قسمت دور شفت درام پیچیده می‌شود. به این ترتیب باید فشار بسیار زیادی را تحمل کند. علاوه بر آن که بار نیز مقداری فشار به سیم وارد می‌کند که نیروی وارد شده از توانایی و تحمل سیم بکسل خارج است.
3. سوئیچ حد بالایی
برخی از اپراتورها تصور می کنند وقتی باری را با جرثقیل بالا می‌برند، می توانند نهایت ارتفاع را برای آن در نظر بگیرند تا زمانی که سوئیچ حد بالایی عمل قطع آن را انجام دهد. این تصور نادرست و کاملاً غیر استاندارد است، چون سوئیچ حد بالایی در جرثقیل ها جهت پیشگیری کردن از برخورد مجموعه درام و قلاب طراحی و نصب شده است و در واقع تجهیز ایمنی جهت پیشگیری از حوادث و خطرات احتمالی می‌باشد، نه سوئیچی که جهت متوقف کردن حرکت جرثقیل در عملکرد نرمال دستگاه استفاده شود.
به بیان دیگر اگر سوئیچ حد بالا در هنگام باربرداری به عنوان آخرین تجهیز ایمنی نتواند به درستی عمل کند، درام و قلاب با یک دیگر برخورد کرده و بر روی هم قفل میشوند و سیم بکسل نیز تحت فشار آسیب می‌بیند. در این حالت است که احتمال سقوط بار وجود دارد، بنابراین اگر برای قطع حد بالایی نیاز به سوئیچ دارید، باید سوئیچ دومی را بر روی جرثقیل خود نصب کنید.
4. قطع کن ها و ترمز ثانویه
اهمیت قطع کن ها در یک جرثقیل استاندارد از آن جهت است که در صورت بروز هر گونه مشکلی به راحتی بتوانیم جرثقیل را متوقف کرده و از آسیب های احتمالی بیش تر به اپراتور و بار مورد نظر پیشگیری کنیم. مثلاً گاهی ممکن است ترمز اولیه دچار مشکل شود، در این حالت ما کنترل جرثقیل را از دست خواهیم داد، اما اگر جرثقیل مدنظر ما دارای ترمز ثانویه باشد، آسان تر خواهد بود و در شرایط اضطراری می توانیم جرثقیل را کنترل کنیم.
5. استفاده از دور معکوس جهت کاهش دادن سرعت
در برخی مواقع مانند زمانی که جرثقیل حداکثر بار مجاز را حمل می‌کند، ما نیاز به کاهش سرعت و کنترل کردن سرعت داریم تا بار به سلامت به مقصد برسد. در این حالت می‌توانیم از دور معکوس جهت کاهش دادن سرعت استفاده کنیم.
6. بازرسی فنی جرثقیل
موضوع بسیار مهم در خصوص ایمنی جرثقیل سقفی و دیگر جرثقیل ها بازرسی فنی به موقع و مداوم آن می‌باشد، یعنی با وجودی که کلیه استانداردها در طراحی و ساخت جرثقیل مورد توجه قرار گرفته باشد و ما از این موضوع اطمینان داشته باشیم، با این حال باز هم باید به طور مکرر بازرسی فنی آن را انجام دهیم و در صورتی که قطعات مختلف آن دچار نقص و خرابی شدند آن ها را تعمیر یا تعویض کنیم.
نکات ایمنی جرثقیل سقفی
- مجوز کار با جرثقیل سقفی: تنها افراد آموزش دیده و دارای گواهینامه مجاز هستند با جرثقیل سقفی کار کنند.
- بازرسی روزانه: قبل از هر بار استفاده از جرثقیل سقفی باید به دقت بازرسی شود تا از سلامت و ایمنی آن اطمینان حاصل گردد.
- بارگذاری صحیح: بار باید به درستی روی قلاب جرثقیل قرار گیرد تا از سقوط یا از بین رفتن بار جلوگیری شود.
- رعایت فاصله ایمنی: هنگام کار با جرثقیل سقفی باید فاصله ایمنی از بار و سایر افراد رعایت شود.
- عدم جابجایی بار در شرایط نامناسب: در شرایط نامناسب مانند طوفان، زلزله و سایر شرایط اضطراری نباید از جرثقیل سقفی استفاده شود.
- خاموش کردن جرثقیل در صورت بروز مشکل: در صورت بروز هرگونه مشکل در جرثقیل سقفی باید بلافاصله آن را خاموش کنید.
- از جرثقیل سقفی بدون تجهیزات ایمنی مانند کلاه ایمنی، دستکش و کفش ایمنی استفاده نکنید.
- از قرار دادن بار در مسیر حرکت جرثقیل سقفی خودداری کنید.
- قبل از شروع کار با جرثقیل سقفی، مسیر حرکت را به دقت بررسی کنید.
- از قرار گرفتن افراد زیر بار معلق جرثقیل سقفی جلوگیری کنید.
- از تاب دادن بار توسط جرثقیل سقفی خودداری کنید.
- از بارگذاری بار بیش از ظرفیت جرثقیل سقفی خودداری کنید.
رعایت نکات ایمنی جرثقیل سقفی می تواند از بروز حوادث و آسیب های جدی جلوگیری کند.
